Wat is sensorische informatieverwerking?
Sensorisch betekent zintuiglijk. Iedereen heeft zintuigen die informatie vanuit de omgeving waarnemen door zien, voelen, horen, proeven en ruiken. Daarnaast zijn er zintuigen die bewegingen en de houding van het eigen lichaam waarnemen. De zintuigen geven deze informatie door aan de hersenen. In de hersenen worden de verschillende zintuiglijke ervaringen aan elkaar gekoppeld en verwerkt. Dit wordt sensorische informatieverwerking (S.I.)genoemd. Zintuigen maken een eigen ontwikkeling door maar werken ook samen.
Sensorische informatieverwerkingsproblemen kunnen gevolgen hebben voor het mondgedrag, het eten en drinken en de spraak- en taalontwikkeling.
Problemen op het gebied van het mondgedrag
Bij een pasgeboren baby is de mond het belangrijkste orgaan. De baby verkent er de omgeving mee. Naast het opnemen van voeding, speelt de mond een belangrijke rol bij de emotionele ontwikkeling. Immers de warmte, het contact en het welbevinden, komen met de voeding en het ontdekken van de wereld mee. Sommige baby’s stoppen geen materiaal in de mond, omdat ze dat niet kunnen verdragen. Andere kinderen stoppen wel materiaal in hun mond, maar kunnen niet goed voelen waaruit dat materiaal bestaat. Kinderen die problemen hebben met aanraken, kunnen daardoor moeite hebben met het interpreteren van wat er gebeurt in de mond. Op grond hiervan kunnen er problemen ontstaan bij het mondgedrag.
Voorbeelden op het gebied van afwijkend mondgedrag:
- veelvuldig kwijlen na 1 1/2 jaar
- open mond in rust (mondademhaling)
- duim- of vingerzuigen
- opvallend tandenknarsen
- kinderen die weinig in de mond kunnen verdragen
Problemen bij de uitvoering van het eten, drinken en de spraak
Het kind kan moeite hebben met het verdragen en het herkennen van wat het voelt in de mond. Bovendien kan het kind (mede op grond hiervan) moeite hebben met de aansturing en de uitvoering van de mondbewegingen. Dat heeft gevolgen voor de kwaliteit van de mondbewegingen bij het eten, drinken en spreken. Met de spieren en de aanleg daarvan hoeft niets mis te zijn, maar het gevoel en de beweging in de mond worden niet goed waargenomen. Het kan ook zijn dat de uitvoering van de bewegingen te weinig precies is.
Voorbeelden op het gebied van het eten drinken:
- uw kind heeft moeite bepaalde soorten voedsel te verdragen in de mond
- uw kind heeft sterke voor- en afkeuren voor eten
- uw kind wil alles apart eten
- uw kind kan geen voedsel met stukjes erin eten
- uw kind heeft veel moeite met te warm of te koud voedsel
- uw kind verslikt zich snel
- uw kind propt de mond vol
- uw kind heeft moeite met kauwen
- uw kind eet slordig of juist extreem netjes
- het voedsel blijft achter in de mond zonder dat uw kind het merkt
- uw kind durft niet door te slikken
- uw kind slikt alles in één keer door
- uw kind spuugt veel
- uw kind heeft moeite met het drinken van vloeistoffen
Voorbeelden op het gebied van het spreken:
- onduidelijke en snelle spraak
- zeer lang aanhoudende hardnekkige articulatiefouten, waarbij klassieke logopedische behandeling vaak weinig tot geen effect oplevert.
- de woorden worden steeds op een andere manier (fout) uitgesproken.
- doordat uw kind de verschillen in de mond niet kan voelen, lijkt uw kind zich vaak niet bewust te zijn van zijn slechte spraak. Uw kind hoort het niet en voelt het niet.
Problemen op het gebied van de taalontwikkeling
Bij het ontwikkelen van taal spelen de zintuigen een belangrijke rol. Via de zintuigen worden allerlei aspecten van voorwerpen ontdekt (bv. hard/zacht, zwaar/licht, warm/ koud). Aan dit concept wordt uiteindelijk een woord gekoppeld. De emotionele kleuring (bv. leuk/niet leuk, lekker/vies) speelt in dit proces ook een belangrijke rol. Als op het gebied van de zintuigen of de naamgeving zich problemen voordoen, kan de taalontwikkeling hier onder lijden.
Voorbeelden op het gebied van de taal:
- verlate taalaanvang
- achterstand in de taalontwikkeling
- woordvindingsmoeilijkheden
Wat doet de logopedist?
Allereerst zal de logopedist samen met u en met het kind de logopedische problemen in kaart brengen. Deze kunnen samenhangen met sensorische informatieverwerkingsproblemen. Als hier aanleiding voor is, zal de logopedist dit door middel van onderzoek en vragenlijsten beoordelen. Als sensorische informatieverwerkingsproblemen de ontwikkeling van uw kind belemmeren, zal de logopedist de sensorische informatieverwerking als middel gebruiken om het logopedische doel te behalen of te ondersteunen. De therapeut biedt uw kind sensorische informatie aan, die aangepast is aan zijn mogelijkheden. Uw kind kan de informatie dan op juiste wijze verwerken. Uw kind ervaart dit als positief, waardoor spelenderwijs de basis voor een beter functioneren kan worden gelegd.